[Tài liệu] Hoàng Đế nội kinh - bản dịch Hán Việt

Kính thưa các anh chị,
Hoàng Đế Nội Kinh - Tố Vấn là Y điển căn bản của Y học cổ truyền, được xem là giáo trình gốc của Đông y hơn mấy nghìn năm qua.
Do là Y điển đầu giường, nên hiện có thể tìm thấy nhiều bản dịch từ Hán văn sang Việt, có bản khá hay, thường gặp là của cụ Nguyễn Tử Siêu. Tuy nhiên, cho dù đọc bản nào, các tác giả cũng đều tóm tắt và dịch thoát nghĩa một số chỗ, cho nên người hiểu Y lý xem thấy tâm đắc, nhưng người không có khái niệm gì về chuyên môn thì có khi như đi trong rừng. Hơn nữa, cứ truyền nhau qua lại lâu ngày dẫn đến tản mát, khác với lời dịch ban đầu, tam sao thất bổn.
Cụ Hải Thượng Lãn Ông từng nói đến già mới dám viết Hải Thượng Y Tông tâm lĩnh, cũng vì sợ viết sách nghề y sai mà hại người ta, nên vì vậy cố gắng diễn giải đúng sách Y học là một trách nhiệm lớn. Do nhu cầu nghiên cứu học thuật. Lenam098 cố gắng tìm đến bản gốc chữ Hán, nhưng chỉ tìm được bản giản thể, còn bản phồn thể thì lại không tiêp cận được. Để giúp ích cho mọi người cũng là cho mình, Lenam098 xin được dịch sát nghĩa nhất, hầu các anh chị, một số từ giản thể sẽ được chuyển sang phồn thể, cố gắng sát với nguyên bản, hy vọng có thể giúp mọi người có một tài liệu tốt nhất phục vụ cho sức khỏe và cuộc sống.
Do trình độ chuyên môn và Hán văn có hạn, nên bài đăng này cũng rất mong được các cô chú, anh chị giỏi chữ Hán đọc qua, nếu thấy chỗ dịch nào thiếu sót, kính mong được mọi người giúp đỡ hiệu chú cho, nếu được như vậy Lenam098 xin chân thành cảm ơn và ghi nhớ! Đó cũng là điều Lenam098 mong được mọi người giúp đỡ cho chính mình!
Kính chúc các cô chú, anh chị sức khỏe và niềm vui dạt dào bất tận trong cuộc sống!

上古天真论篇第一

Thiên thứ nhất:
THƯỢNG CỔ THIÊN CHÂN LUẬN


KINH VĂN ________________________________________________________________________

昔在黃帝，生而神靈，弱而能言，幼而徇齊，長而敦敏，成而登天。乃問於天師曰:
Tích tại Hoàng Đế, sinh nhi thần linh, nhược nhi năng ngôn, ấu nhi tuẫn tề, trưởng nhi đôn mẫn, thành nhi đăng thiên, nãi vấn vu Thiên Sư viết:
Tích kể Hoàng Đế: sinh có thần tính, nhỏ đã biết nói, bé đã nhanh nhạy, khi lớn đôn hậu, minh mẫn, thành nhân được lên ngôi trời. Bèn hỏi Thiên sư ( tức Kì Bá) rằng:
CHÚ GIẢI: Lenam08 - Ngày xưa Hoàng Đế trị dân ở gò Hiên Viên, tức là thời Tam Hoàng – Ngũ đế, đời sau các vua đều là hậu duệ, xưng là Thiên tử, phần lớn các sách dịch là con trời, thay trời trị dân. Nhưng xét các sách thì thời Hoàng Đế vị của vua gọi là “thiên”, vua lên ngôi gọi là đăng thiên, nên cách hiểu đúng thiên tử nghiêng về ý nghĩa nhận vua đời sau là con cháu của Hoàng đế vậy. Gọi Kì Bá là Thiên sư cũng như thế (đời sau bậc uyên bác, vua tôn làm thầy gọi là Quốc sư).

餘聞上古之人，春秋皆度百歲，而動作不衰；今時之人，年半百而動作皆衰者，時世異耶，人將失之耶.
Dư văn thượng cổ chi nhân, xuân thu giai độ bách tuế, nhi động tác bất suy; Kim thời chi nhân, niên bán bách nhi động tác giai suy giả, thời thế dị da? Nhân tướng thất chi da?
Trẫm nghe người đời Thượng cổ xuân thu đều thọ trăm tuổi, mà động tác chẳng suy; Người ở đời nay, nửa tuối ấy thời động tác đã suy, là do thời thế khác chăng? Là do lỗi tại người chăng?
岐伯對曰：上古之人，其知道者，法於陰陽，和於術數，食飲有節，起居有常，不妄作勞，故能形與神俱，而儘終其天年，度百歲乃去。今時之人不然也，以酒為漿,以妄為常，醉以入房，以欲竭其精，以耗散其真，不知持滿，不時禦神，務快其心，逆於生樂，起居無節，故半百而衰也。
Kì Bá đối viết: Thượng cổ chi nhân, kì tri đạo giả, pháp vu âm dương, hòa vu thuật số, thực ẩm hữu tiết, khởi cư hữu thường, bất vong tác lao, cố năng hình dự thần câu, nhi tận chung kì thiên niên, độ bách tuế nãi khứ. Kim thời chi nhơn bất nhiên dã, dĩ tửu vị tương, dĩ vong vị thường, túy dĩ nhập phòng, dĩ dục kiệt kì tinh, dĩ hao tán kì chân, bất tri trì mãn, bất thời ngự thần, vũ khoái kì tâm, nghịch vu sinh lạc, khởi cư vô tiết, cố bán bách nhi suy dã.
Kì Bá trả lời: Người thời Thượng cổ, biết hợp với Đạo, hòa theo Âm Dương, thuận cùng thuật số, ăn uống có mực, khởi cư có thường, chẳng để sức hao, thế nên hình vẹn thần nguyên, hưởng đến trọn tuổi trời ban, độ trăm tuổi mới thác.
Thời nay người ta chẳng như thế, lấy rượu làm nước uống, lấy xằng bậy làm chuyện thường, say xỉn lại nhập phòng, tình dục đến kiệt tinh, khiến chân khí hao tán, chẳng biết chỗ chậm ngưng, không giá ngự thần chí, chỉ cốt thỏa lòng thích, dưỡng sinh nghịch đạo, khởi cư không chừng, nên nửa tuổi trời (50 năm) đã suy là vậy.

夫上古聖人之教下也，皆語之虛邪賊風，避之有時，恬淡虛無，真氣從之，精神內守，病安從來。是以志閑而少欲，心安而不懼，形勞而不倦，氣從以順，各從其欲，皆得所愿。故美其食，任其服，樂其俗，高下不相慕，其民故曰樸。是以嗜欲不能勞其目，淫邪不能惑其心,愚智賢不肖不懼於物，故合於道。所以能年皆度百歲，而動作不衰者，以其德全不危也。
Phu thượng cổ thánh nhân chi giáo hạ dã, giai ngự chi hư tà tặc phong, tị chi hữu thời, điềm đạm hư vô, chân khí thung chi, tinh thần nội thủ, bệnh yên tòng lai. Thị dĩ chí nhàn nhi thiểu dục, tâm an nhi bất cụ, hình lao nhi bất quyện, khí tòng dĩ thuận, các thung kì dục, giai đắc sở nguyện. Cố mỹ kì thực, nhiệm kì phục, lạc kì tục, cao hạ bất tương mộ, kì dân cố viết phác. Thị dĩ thị-dục bất năng lao kì mục, dâm tà bất năng hoặc kì tâm, ngu trí hiền bất tếu bất cụ ư vật, cố hợp ư Đạo. Sở dĩ năng niên giai độ bách tuế, nhi động tác bất suy dã, dĩ kì đức toàn bất nguy dã!
Từ thời Thượng cổ bậc thánh nhân đã dạy rằng, hết thảy hư tà tặc phong, nên lúc nào cũng lánh, điềm đạm hư vô, chân khí thong dong, giữ vững tinh thần, bệnh đâu đến được. Thế nên chí nhàn mà ít dục, tâm an mà không sợ, hình nhọc mà không mệt, chân khí thuận theo, được gì cũng vui, ung dung sở nguyện.
Thời ấy ăn thấy ngon, mặc thấy đủ, phong tục vui hòa, không ganh cao thấp, nên dân đó gọi là phác. Thời ấy thị-dục không làm hao con mắt, dâm tà chẳng mê hoặc cái tâm, kẻ ngu, người trí, người hiền chẳng sợ chẳng lo, nên hợp với Đạo. Vì thế được hưởng độ trăm tuổi, mà động tác không suy, là bởi ĐỨC TOÀN thì không nguy vậy!

Ghi chú của Chiêu Nhân - Lenam098:ĐỨC TOÀN là gì? Lão Tử sau này để lại Đạo Đức kinh, sách ngắn ít chữ mà cực kì cô đọng, nội dung nói về nguồn gốc của vũ trụ, quy luật của trời đất, sau cùng đúc kết lại cách con người vui sống như thế nào là toàn mỹ. Theo đó, bản thể của vũ trụ, bao gồm nguồn gốc và các quy luật của nó gọi là ĐẠO, người ta muốn được TOÀN, thì nên theo đó mà sống cho hợp với ĐẠO, như thế gọi là ĐỨC. ĐỨC TOÀN ý là như vậy!

帝曰：人年老而無子者，材力尽耶，将天數然也。岐伯曰：女子七歲。腎氣盛，齒更發長；二七而天癸至，任脉通，太冲脉盛，月事以时下，故有子；三七，腎氣平均，故真牙生而長极；四七，筋骨坚，發長极，身体盛壮；五七，阳明脉衰，面始焦，發始堕；六七，三阳脉衰于上，面皆焦，發始白；七七，任脉虚，太冲脉衰少，天癸竭，地道不通，故形坏而無子也。
Đế viết: nhân niên lão nhi vô tử giả, tài lực tận gia, tướng thiên số nhiên dã. Kì Bá viết: nữ tử thất tuế, Thận khí thành. Xỉ cánh phát trưởng. Nhị thất nhi thiên quý chí, Nhâm mạch thông, Thái Xung mạch thịnh, nguyệt sự dĩ thời hạ, cố hữu tử; tam thất, Thận khí bình quân, cố chân nha sinh nhi trưởng cực; tứ thất, cân cốt kiên, phát trưởng cực, thân thể thành tráng; ngũ thất, Dương Minh mạch suy, diện thủy tiêu, phát thủy đọa; lục thất, tam Dương mạch suy vu thượng, diện giai đọa, phát thủy bạch; thất thất, Nhâm mạch hư, Thái Xung mạch suy thiểu, thiên quý kiệt, địa đạo bất thông, cố hình hoại nhi vô tử dã.
Hoàng Đế nói: “Người già không có con được, tinh lực tận chăng, do số trời định vậy chăng?” Kì Bá đáp: “Con gái bảy tuổi, Thận khí thành. Thay răng phát triển. Hai lần bảy thiên quý đến, Nhâm mạch thông, Thái Xung mạch thịnh, kinh nguyệt lúc ấy xuống, có con được; ba bảy hăm mốt, Thận kí bình ổn, nên chân nha mọc lên hết mức; bốn bảy hăm tám, gân cốt khỏe, phát triển cực, thân thể thành tráng; năm bảy ba lăm, Dương Minh mạch suy, mặt chớm khô, tóc chớm bạc; sáu bảy bốn hai, ba mạch Dương suy yếu ở trên, mặt theo đó mà khô, tóc phát trắng; bảy bảy bốn chín, Nhâm mạch hư, Thái Xung mạch suy yếu, thiên quý hết, địa đạo không thông, nên hình hài hư hoại mà không có con.